Recenzja książki „Ojciec.prl” (Wojciech Staszewski)

Tegoroczny debiut literacki Wojciecha Staszewskiego udowodnił, iż każdy z nas może stać się dobrym pisarzem w dowolnym momencie naszego życia. Jego książka pt. „Ojciec.prl” to kolejny, zasmucający obraz surowego rodzica, jakiego można znaleźć w wielu pozycjach współczesnej literatury polskiej.

Wśród książek opowiadających o dorastaniu i najbliższej rodzinie na polskim rynku wydawniczym są m.in. „Gnój” W. Kuczoka czy „Zmarzlina” T. Białkowskiego. Dzieła te ukazują widma okrutnych ojców, których zachowanie zostawiało trwały ślad w psychice ich dzieci. Jak na tym tle wypada „Ojciec.prl”?

Historia opowiadana przez Staszewskiego dzieje się na dwóch płaszczyznach czasowych: dawnej PRL-owskiej i współczesnej. Czasy dzieciństwa przytaczane są w ciepłym, sentymentalnym tonie, obecne natomiast posiadają zimną tonację. Podział ten następuje po upadku PRL-u, wówczas to zaczyna się przemiana – odwrócenie ról: ojca w syna oraz syna w ojca. Opiekowanie się schorowanym ojcem staje się dla głównego bohatera prawdziwą udręką. Wynika to z ich relacji synowsko-ojcowskiej. Jest pomiędzy nimi chłód, dystans i brak umiejętności wyrażania uczuć. Przyczyniło się do tego zapewne półsieroctwo głównego bohatera. W jego dzieciństwie zabrakło matki, która pomogłaby mu odnaleźć w sobie potrzebne ciepło. Skazany jest on przez to na wieczną ucieczkę przed „odkryciem się”, aby nikt go nie skrzywdził i nie upokorzył. Szczególnie jego własny ojciec.

W narracji może zaskoczyć wyczuwalny sentymentalizm, choć przeważa w niej żal, bunt i rozczarowanie.

„Ojciec.prl” to osobista historia o tym jak dziecko staje się opiekunem własnego rodzica. Staszewski opowiada w swojej powieści biograficznej o uczestniczeniu w upadku ojca, nie tylko tym fizycznym, ale przede wszystkim – tym duchowym. Ta ciężka sytuacja wyzwala w synu wiele niemiłych emocji i przemyśleń o tym, co kiedyś miało wpływ na ich dzisiejsze relacje oraz na to, kim dziś są. Na końcu zaś staje się ona świadectwem bliskości tych dwóch różnych, choć spokrewnionych ze sobą osób.